Współczesny świat, pełen wyzwań i oczekiwań, stawia przed nami wiele przeszkód. Jednym z najczęstszych problemów, z którymi borykają się zarówno kobiety, jak i mężczyźni, jest syndrom impostera. To zjawisko, które powoduje, że nawet osoby odnoszące sukcesy czują się niepewnie i uważają, że ich osiągnięcia są wynikiem szczęścia, a nie ciężkiej pracy czy talentu. Wielu ludzi po prostu wątpi w siebie, w swoje kompetencje i umiejętności, pomimo iż inni ludzie uważają ich za kompetentnych. Syndrom impostera może dotyczyć ludzi z każdej grupy zawodowej, nie ma tu znaczenia ani płeć, ani wykształcenie, ani stanowisko w hierarchii społecznej.
Co to jest syndrom impostera?
W obecnych czasach w języku polskim używamy wielu zwrotów angielskich, jednak syndrom impostera to nasz syndrom oszusta, znany również jako zjawisko oszusta. Jest to termin opisujący wewnętrzny konflikt, który odczuwają osoby, czujące że nie zasługują na swoje osiągnięcia. Często towarzyszy temu lęk przed ujawnieniem, że są „oszustami”.
Wiele osób, które odnoszą sukcesy, doświadcza tego syndromu, co prowadzi do chronicznego poczucia niepewności, niskiej samooceny i wątpliwości w swoje umiejętności. Każdy z nas wielokrotnie wątpił w siebie, ponieważ w naszej polskiej mentalności porównywanie się i bycie lepszym od innych, jest czymś co wpaja nam się od dziecka.
Jak syndrom oszusta wpływa na życie?
Syndrom oszusta ma daleko idące konsekwencje, które mogą na nas wpływać każdego dnia w wielu sytuacjach, których jesteśmy uczestnikami. Osoby doświadczające syndromu często unikają podejmowania ryzyka, a ich potencjał nie zostaje w pełni wykorzystany. Obawiają się, że ich rzekomy brak kompetencji zostanie ujawniony, co prowadzi do tego, że mogą odczuwać lęk przed porażką, ośmieszeniem i krytyką, a w konsekwencji ogranicza to ich rozwój, nie tylko zawodowy. W skrajnych przypadkach może nastąpić wypalenie zawodowe, a nawet depresja.
Negatywnym aspektem syndromu impostera jest trudność w przyjmowaniu pochwał i uznania od innych osób, często od tych, którzy znają się na tym za co chwalą. Osoby zmagające się z wątpliwościami często przypisują swoje sukcesy przypadkowi lub szczęściu, co sprawia, że nie potrafią cieszyć się osiągnięciami i uznaniem ze strony innych ludzi. Konsekwencjami może być poczucie niskiej samooceny i ogólne poczucie bycia w błędzie, które wpływa na relacje interpersonalne oraz ogólne zadowolenie z życia.
Syndrom oszusta może mieć poważny wpływ na zaburzenia emocjonalne, co prowadzi do depresji, a często do różnego rodzaju leków i w konsekwencji do poważnych problemów zdrowotnych. Osoby zmagające się ze swoimi wątpliwościami, często żyją w ciągłym poczuciu winy i presji na bycie doskonałym.
Kluczowe przyczyny syndromu oszusta
- Wychowanie i oczekiwania społeczne - często już w dzieciństwie uczymy się, że sukces jest miarą naszej wartości. Rodzice i nauczyciele poprzez ciągłe porównywanie nas z innymi "lepszymi" dziećmi, mogą nieświadomie przekazywać wiadomość, że tylko osiągnięcia są ważne. Kiedy dziecko często słyszy, że ktoś inny robi coś lepiej, że ono za mało się stara, nie daje z siebie wszystkiego (według opinii drugiej osoby), powoli zaczyna wątpić w siebie i nabywać poczucie niskiej samooceny.
- Porównania z innymi - żyjemy w czasach, gdzie media społecznościowe są częścią naszego życia i jest małe prawdopodobieństwo, że wkrótce się to zmieni. Ludzie przeglądając Internet codziennie widzą tylko sukcesy innych, co potęguje poczucie, że sami nie są wystarczająco dobrzy. A życie w Internecie bardzo często ma niewiele wspólnego z rzeczywistością.
- Nieprzygotowanie do sukcesu - dość często zdarza się, że ludzie którzy osiągają sukcesy, nie są przygotowani na to, jak je przyjąć. Zamiast cieszyć się osiągnięciami, martwią się, że nie będą w stanie ich utrzymać, że ktoś udowodni, że zrobili coś źle i wszystko co osiągnęli zostanie im odebrane.
- Kultura perfekcjonizmu - każdego dnia jesteśmy bombardowani z każdej strony informacjami jak to trzeba być lepszym, bardziej efektywnym, bardziej energicznym, uśmiechniętym, przebojowym, odnoszącym sukcesy, pięknym, wyglądającym zdrowo, wysportowanym, zgrabnym etc. Nadmierne i nierealistyczne oczekiwania wobec siebie i poczucia, że każda porażka jest dowodem na niekompetencję, sprawia, że kiedy robimy coś dobrze, czujemy się jak oszuści, bo to wciąż jest za mało.
- Zniekształcenia poznawcze - osoby cierpiące na syndrom impostera często deprecjonują swoje osiągnięcia i umniejszają ich znaczenie, uważając że inni ludzie robią coś lepiej, bardziej efektywnie i poprawnie. Niwelują sukcesy, w zamian za wyolbrzymianie błędów i niedociągnięć, bo przecież "powinni" zrobić coś idealnie, bo tylko wtedy mogliby zasługiwać na uznanie. Tego typu myśli mogą prowadzić do chronicznego poczucia bycia oszustem.
Jak przełamać syndrom oszusta?
- Zidentyfikuj swoje myśli - Pierwszym krokiem w przezwyciężaniu syndromu oszusta jest zrozumienie swoich myśli, bo wszystkie wątpliwości dzieją się w naszych głowach. Warto stworzyć swój album osiągnięć, nie tylko tych dużych, ale też małych. Z perspektywy czasu coś co wudawało się mało wartościowe, może okazać się skarbem.
- Zrozum moc wsparcia - jesteśmy istotami stadnymi, nawet w XXI wieku, kiedy za wszystko można zapłacić, i tak nadal potrzebujemy bliskości ludzi. Nie bój się dzielić swoimi obawami z bliskimi. Czasami rozmowa z kimś, kto również zmaga się z podobnymi emocjami, może przynieść ulgę i pomóc w zrozumieniu, że każdy z nas ma różnego rodzaju wątpliwości.
- Ucz się na błędach - Boimy się popełniać błędy, myśląc, że będą one dowodem na naszą niekompetencję. Jednak błędy są naturalną częścią procesu uczenia się. Zamiast postrzegać je jako porażki, traktuj je jako okazję do rozwoju, możliwość nauczenia się czegoś nowego. Tak na dobrą sprawę, to właśnie dzięki błędom uczymy się najwięcej, doskonalimy swoje dzieła i samych siebie.
- Pamiętaj o swoich wartościach - Jeżeli nie wiesz, co jest twoją największą wartością sprawdź mój artykuł Hierarchia wartości. Często syndrom oszusta sprawia, że koncentrujemy się na zewnętrznych oczekiwaniach innych ludzi, zapominając, co dla nas jest najważniejsze. Znajomość własnych wartości, może bardzo ułatwić podejmowanie życiowych decyzji.
Codzienny trening w praktyce
- Każdego dnia poświęć kilka minut na refleksję nad swoimi osiągnięciami i wartościami, zapisz chociaż kilka zdań.
- Szukaj wsparcia, rozmowy z doświadczonymi osobami mogą dostarczyć cennych wskazówek i pomysłów, co możesz zmienić.
- Obecnie jest wiele warsztatów i szkoleń poświęconych budowaniu pewności siebie i przezwyciężaniu syndromu oszusta. Uczestnictwo w takich wydarzeniach może być inspirujące, możesz też przekonać się że większość ludzi, uczy się jak sobie z imposterem radzić.
- Możesz rozpocząć cykliczne spotkania z przyjaciółmi lub współpracownikami, gdzie możecie dzielić się swoimi doświadczeniami i wzajemnie wspierać w przezwyciężaniu wątpliwości odnośnie swoich kwalifikacji, zdolności i predyspozycji.
- Pozytywne rozmowy ze sobą inaczej nazywane "afirmacje", to pozytywne zdania, które warto powtarzać aby budować pewność siebie. Stwórz swój zbiór pozytywnych stwierdzeń, które dla ciebie są najlepsze i powtarzaj je każdego dnia.
- Bądź wdzięczny, że masz to co masz i jesteś tym, kim jesteś. Na co dzień nawet nie zdajemy sobie sprawy, jacy z nas szczęściarze. Żyjemy w bezpiecznym kraju, mamy dostęp do nowoczesnej infrastruktury, możemy się uczyć czego chcemy, możemy podróżować, możemy sami o sobie decydować. Warto pamiętać, że tak jak my, może chciałoby żyć miliony ludzi.
Miej dla siebie wyrozumiałość
- Wiele osób doświadcza syndromu oszusta w miejscu pracy, dlatego kultura organizacyjna, która promuje otwartość i współpracę, może znacząco wpłynąć na zmniejszenie tego zjawiska. Szukaj środowiska, które jest wspierające, bo tylko tam rozwiniesz skrzydła.
- Media społecznościowe mają ogromny wpływ na nasze poczucie własnej wartości, często porównujemy się do innych, co może prowadzić do poczucia gorszości. Social media to tylko fasada iluzji życia, pamiętaj co w życiu naprawdę ma znaczenie.
- Doświadczaj życia, poznawaj siebie, inne kultury, słuchaj ludzi, którzy myślą inaczej od ciebie, dzięki różnorodności możesz pomóc sobie w przełamywaniu syndromu oszusta. Każdy z nas ma swoje trudności, wyzwania i wątpliwości, skorzystaj z treningu interpersonalnego, o którym opowiadam więcej w tym nagraniu.
Podsumowanie
Syndrom oszusta to zjawisko, które dotyka wielu ludzi, w życiu osobistym i przede wszystkim w życiu zawodowym. Kluczowe jest zrozumienie, że prawie każdy z nas zmaga się ze swoimi myślami, dlatego warto wiedzieć, że można nad nimi panować. Warto pamiętać, że każdy sukces, nawet najmniejszy, zasługuje na uznanie, dlatego doceniaj to co udało ci się dokonać, i nie uważaj tego za coś, co jest oczywiste. Poprzez naukę codziennego zapisywania myśli, dokonywania refleksji nad tym, co dzieje się w twojej głowie, nauczysz się doceniać swoje osiągnięcia i przestaniesz porównywać się z innymi. Znajdź ciekawych, otwartych na inność ludzi, którzy wspierają się w trudnych chwilach i pomagają sobie nawzajem w rozwoju. Ostatecznie, przezwyciężenie syndromu oszusta, to nie tylko kwestia wysiłku każdego z nas, ale również zmiany kultury, w której żyjemy i pracujemy. Wspierajmy się nawzajem, aby stworzyć środowisko, w którym każdy może czuć się sobą, bez konieczności budowania masek i udawania, że wszystko jest w porządku. Pracując nad sobą i dzieląc się swoimi doświadczeniami, możemy inspirować i motywować innych do działania, co wpływa korzystnie także na nasze życie.
Zostaw Komentarz